Tổng kết 12 năm thi hành Luật BHTG, NHNN cho biết, việc sửa đổi Luật BHTG nhằm đảm bảo sự đồng bộ, thống nhất với pháp luật liên quan, tạo hành lang pháp lý đầy đủ, rõ ràng để tổ chức BHTG thực hiện hiệu quả nhiệm vụ được giao, tham gia sâu hơn vào quá trình cơ cấu lại TCTD.
Tại Khoản 13 Điều 13 Luật BHTG quy định quyền, nghĩa vụ của tổ chức BHTG: tham gia vào quá trình kiểm soát đặc biệt (KSĐB) đối với tổ chức tham gia BHTG theo quy định của NHNN; tham gia quản lý, thanh lý tài sản của tổ chức tham gia BHTG theo quy định của Chính phủ.
Trong khi đó, Luật Các TCTD năm 2024 quy định việc tham gia của tổ chức BHTG vào quá trình cơ cấu lại TCTD như: cho vay đặc biệt để hỗ trợ chi trả TCTD; phối hợp với Ban KSĐB, NHHTXVN đánh giá tính khả thi của phương án phục hồi TCTD được KSĐB, phối hợp với Ban KSĐB xây dựng phương án phá sản TCTD được KSĐB; mua trái phiếu dài hạn của bên nhận chuyển giao bắt buộc theo quyết định của NHNN…
Khoản 2 Điều 190 Luật Các TCTD năm 2024 cũng bổ sung quy định BHTGVN được vay đặc biệt của NHNN trong trường hợp số tiền trong quỹ dự phòng nghiệp vụ của tổ chức BHTG không đủ chi trả cho người gửi tiền sau khi phương án phá sản TCTD được phê duyệt. Nội dung này chưa được quy định tại Luật BHTG.
Đối với quy định về cho vay đặc biệt của BHTGVN, Luật Các TCTD 2024 không quy định cụ thể mà dẫn chiếu thực hiện theo pháp luật về BHTG.
“Điều này đặt ra yêu cầu phải sửa đổi Luật BHTG để đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất và tính khả thi trong việc triển khai thực hiện các quy định về việc tham gia của BHTGVN trong quá trình cơ cấu lại TCTD” - NHNN nhấn mạnh.
Trên cơ sở đó, tại Tờ trình Chính phủ Dự thảo Luật BHTG (sửa đổi) gần đây, NHNN bổ sung một chương riêng trong dự thảo Luật quy định việc tổ chức BHTG tham gia xử lý TCTD, tham gia xử lý sự cố, khủng hoảng trong hoạt động của TCTD.
Theo đó, tổ chức BHTG thực hiện cho vay đặc biệt tổ chức tham gia BHTG khi tổ chức tham gia BHTG được can thiệp sớm, được kiểm soát đặc biệt và bị rút tiền hàng loạt, cho vay đặc biệt tổ chức tham gia BHTG được kiểm soát đặc biệt để thực hiện phương án phục hồi, phương án chuyển giao bắt buộc. Thống đốc NHNN quy định việc tổ chức BHTG cho vay đặc biệt đối với TCTD.
Dự thảo Luật cũng bổ sung cơ chế về hỗ trợ chi trả tiền bảo hiểm, qua đó tạo cơ sở để tổ chức BHTG thực hiện chi trả sớm hơn cho người gửi tiền, đảm bảo an toàn, ổn định của hệ thống, bảo vệ quyền lợi người gửi tiền. Cụ thể, dự thảo Luật quy định để đảm bảo an toàn hệ thống, trật tự an toàn xã hội theo quy định tại khoản 4 Điều 162 Luật các TCTD, NHNN báo cáo Chính phủ quyết định việc yêu cầu tổ chức BHTG chi trả trong trường hợp TCTD được kiểm soát đặc biệt bị mất hoặc có nguy cơ mất khả năng chi trả. Tổ chức BHTG được NHNN cho vay đặc biệt với lãi suất 0%, không có tài sản bảo đảm trong trường hợp số tiền trong quỹ dự phòng nghiệp vụ theo quy định tại khoản 2 Điều 30 của Luật này không đủ để chi trả; tổ chức BHTG xây dựng phương án tăng phí BHTG để bù đắp phần vay đặc biệt, sử dụng tiền trả nợ vay đặc biệt của TCTD, nguồn thu từ bán giấy tờ có giá do tổ chức BHTG nắm giữ, từ thanh lý tài sản của TCTD vay đặc biệt, phí BHTG để ưu tiên hoàn trả nợ vay đặc biệt cho NHNN. Dự thảo Luật cũng bổ sung quy đinh về vay đặc biệt từ NHNN của tổ chức BHTG, trong đó giao Thống đốc NHNN hướng dẫn việc NHNN cho tổ chức BHTG vay đặc biệt; quy định nguyên tắc xử lý khoản vay đặc biệt.
Ngoài ra, thực tiễn cho thấy khi phát sinh rủi ro có nguy cơ lan truyền ảnh hưởng tới an toàn hệ thống, nếu không có ngay các biện pháp nhanh chóng, kịp thời để ổn định tâm lý người gửi tiền sẽ dẫn tới một sự đổ vỡ dây chuyền nhanh chóng và khó có khả năng khắc phục. Theo đó, việc có các biện pháp đặc thù nhằm ứng phó với các rủi ro, ngăn chặn khủng hoảng hệ thống là vô cùng cần thiết. Tại Luật Các TCTD năm 2024 đã bổ sung quy định về xử lý trong trường hợp TCTD bị rút tiền hàng loạt, trong đó quy định một số các biện pháp ứng phó từ chính TCTD bị rút tiền hàng loạt, biện pháp từ cơ quan quản lý.
Tuy nhiên để ứng phó khủng hoảng cần có một cơ chế tổng thể của nhiều biện pháp, trong đó có sự tham gia của tổ chức BHTG và cần được bổ sung tại Luật BHTG. Trên cơ sở đó, dự thảo Luật quy định: trường hợp phát sinh sự cố, khủng hoảng có nguy cơ gây mất an toàn hệ thống TCTD, tổ chức BHTG tham gia xử lý sự cố, khủng hoảng. Chính phủ được quyết định trường hợp phát sinh sự cố, khủng hoảng và các biện pháp cần thiết, bao gồm cả các biện pháp khác luật để xử lý sự cố, khủng hoảng và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.
NHNN cho biết, các quy định trên phù hợp với nội dung chính sách về hoàn thiện quy định pháp luật để BHTGVN tham gia vào quá trình cơ cấu lại TCTD tại Việt Nam, qua đó góp phần bảo vệ tốt hơn quyền lợi hợp pháp của người gửi tiền.
PV