Trang Chủ
BHTG là sự bảo đảm hoàn trả tiền gửi cho người được BHTG trong hạn mức trả tiền bảo hiểm khi tổ chức tham gia BHTG lâm vào tình trạng mất khả năng chi trả tiền gửi cho người gửi tiền hoặc phá sản. Có thể hiểu, đó là một cam kết công khai của tổ chức BHTG về việc sẽ hoàn trả một phần hoặc toàn bộ tiền gửi bao gồm cả gốc và lãi cho người gửi tiền khi tổ chức tham gia BHTG bị mất khả năng thanh toán hoặc phá sản theo quy định của pháp luật.
Bên cạnh đó, tổ chức BHTG còn góp phần xây dựng thị trường tài chính lành mạnh, có tính cạnh tranh bình đẳng giữa các tổ chức tài chính với quy mô và loại hình khác nhau và giảm thiểu gánh nặng cho Chính phủ, giảm gánh nặng cho người gửi tiền trong trường hợp tổ chức tín dụng đổ vỡ.
Vai trò của tổ chức BHTG đối với đảm bảo sự phát triển an toàn, bền vững của hệ thống ngân hàng được thể hiện trên hai giác độ:
Một là, hoạt động BHTG tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức tín dụng mới ra đời hoặc quy mô hoạt động hạn chế có điều kiện phát triển tốt hơn. Với các tổ chức tín dụng nhỏ hay mới đi vào hoạt động, chưa xây dựng được uy tín trên thị trường, người dân có tâm lý lo ngại có thể mất tiền gửi do tổ chức tín dụng nhận tiền gửi "bị đóng cửa". Tuy nhiên, khi các tổ chức này tham gia BHTG thì tâm lý này sẽ được giải toả, giúp tổ chức tín dụng phát triển tốt hơn.
Hai là, hoạt động BHTG giúp các tổ chức tín dụng thực sự yếu kém, không thể tiếp tục duy trì hoạt động có thể rút khỏi lĩnh vực kinh doanh ngân hàng một cách có trật tự, không ảnh hưởng quá lớn, gây xáo trộn thị trường tài chính.
Ở Việt Nam có duy nhất một tổ chức BHTG là Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (BHTGVN). BHTGVN là tổ chức tài chính nhà nước hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận, nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người gửi tiền, thực hiện chính sách BHTG góp phần duy trì sự ổn định của hệ thống các tổ chức tín dụng, bảo đảm sự phát triển an toàn, lành mạnh của hoạt động ngân hàng.
Phí BHTG là nguồn thu lớn và quan trọng nhất của BHTGVN, góp phần lớn trong việc tăng trưởng Quỹ dự phòng nghiệp vụ, nâng cao năng lực tài chính, nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền, nâng cao niềm tin công chúng thông qua việc chi trả tiền bảo hiểm. Trải qua hơn 22 năm hoạt động, BHTGVN đã thu được hơn 60,7 nghìn tỷ đồng phí BHTG, chiếm 79,7% Quỹ dự phòng nghiệp vụ. Quỹ dự phòng nghiệp vụ được sử dụng để chi trả tiền bảo hiểm cho người gửi tiền theo quy định của pháp luật về BHTG.
Để thực hiện mục tiêu của mình, việc quản lý và sử dụng nguồn thu này là nhiệm vụ lớn trong hoạt động của BHTGVN, đặc biệt là trong bối cảnh công nghệ số và luôn biến động hiện nay.
Theo đó, việc tính và nộp phí BHTG được bắt đầu ngay sau khi hoàn thành thủ tục đăng kí tham gia BHTG và được BHTGVN cấp Chứng nhận tham gia BHTG. Phí BHTG được tính theo công thức tính phí áp dụng cho kì đầu tiên, từ các kì sau sẽ được tính theo công thức phí định kì hàng quý. Chậm nhất ngày 15 tháng đầu tiên của quý thu phí, các tổ chức tham gia BHTG sẽ thực hiện tính và cung cấp thông tin về tiền gửi được bảo hiểm theo các mẫu biểu quy định tới BHTGVN. Các thông tin này được truyền qua phần mềm ICM đồng thời gửi thông tin bằng văn bản tới BHTGVN.
Khi nhận được các báo cáo bằng văn bản và điện tử của tổ chức tham gia BHTG, BHTGVN sẽ thực hiện kiểm tra, rà soát và phản hồi lại tổ chức tham gia BHTG khi phát hiện thiếu sót, sai lệch hoặc nghi ngờ,và tổ chức tham gia BHTG có trách nhiệm làm rõ và cung cấp lại thông tin đúng.
Các tổ chức tham gia BHTG phải nộp phí BHTG vào tài khoản của BHTGVN chậm nhất là ngày 20 tháng đầu tiên của quý nộp phí. Đối với nộp phí bằng chuyển khoản qua tổ chức tín dụng hoặc chuyển tiền qua bưu điện thì ngày nộp là ngày ghi trên giấy báo có của tổ chức tín dụng hoặc ngày ghi trên giấy báo lĩnh tiền của bưu điện gửi đến BHTGVN.
Quá thời hạn quy định, BHTGVN sẽ gửi thông báo tới tổ chức tham gia BHTG có vi phạm, tổ chức này có trách nhiệm nộp bổ sung số tiền phí BHTG thiếu/ chậm cùng tiền phạt (nếu có) trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được thông báo, các khoản phí thiếu/chậm được tính phí phạt 0,05%/ngày/số phí thiếu.
Định kì hàng quý, BHTGVN thực hiện giám sát từ xa việc tính và nộp phí đối với tổ chức tham gia BHTG thông qua hệ thống các chỉ tiêu giám sát, các báo cáo thống kê, bảng cân đối kế toán và bảng tính phí do tổ chức tham gia BHTG gửi cho BHTGVN. BHTGVN đã xây dựng phần mềm phù hợp để giám sát việc tính và nộp phí của tổ chức tham gia BHTG.
Định kì hàng năm hoặc đột xuất, khi phát hiện đơn vị có thừa hoặc thiếu phí lớn qua giám sát từ xa, BHTGVN sẽ tổ chức kiểm tra tại chỗ để xác minh chính xác số phí phải nộp, số phí thừa hoặc thiếu và các nguyên nhân để có đánh giá và xử lý đúng theo quy định của pháp luật về BHTG.
Mỗi kì thu phí, sau khi BHTGVN đã thực hiện xong việc rà soát, kiểm tra kết quả việc tính và nộp phí BHTG của quý thu phí, số phí thu được sẽ được bổ sung Quỹ dự phòng nghiệp vụ, đầu tư theo kế hoạch đã được phê duyệt. Đồng thời, nội dung tra soát, xử lý sẽ được tổng hợp và nêu rõ trong thông báo phí hàng năm gửi tới tất cả các tổ chức tham gia BHTG.
BHTGVN đã chú trọng đầu tư phát triển và ứng dụng hệ thống công nghệ tin học vào quy trình quản lý, kiểm soát với những bước tiến mạnh. Từ năm 2007, BHTGVN đã xây dựng được kênh thông tin trực tiếp với các tổ chức tham gia BHTG, đảm bảo tính nhanh chóng, chính xác và bảo mật. Nhiều phần mềm ứng dụng đã được triển khai phục vụ các nghiệp vụ BHTG và hoạt động quản trị, hậu cần của BHTGVN. Bên cạnh đó, cơ sở hạ tầng phần cứng như máy chủ, thiết bị mạng, truyền thông, tổng đài điện thoại… cũng được trang bị một cách có hệ thống và đồng bộ, đáp ứng được nhu cầu sử dụng và phát triển.
Cùng với đó, năm 2009, BHTGVN được thụ hưởng dự án “Hệ thống thông tin quản lý và hiện đại hóa ngân hàng – FSMIMS”, trong đó có phân hệ Xử lý RL với các nghiệp vụ chính là: Thu và tính phí BHTG, Kiểm tra đặc biệt, Chi trả BHTG, Thanh lý và thu hồi tài sản..
Phân hệ Xử lý RL là một trong những phân hệ chính của hệ thống phần mềm ứng dụng tương lai, có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp BHTGVN chủ động trong việc thu phí và chi trả BHTG. Cùng với đó, việc đưa vào sử dụng phần mềm Hệ thống quản lý thông tin BHTG ICM năm 2018 đã góp phần nâng cao năng lực quản lý, chia sẻ thông tin của BHTGVN và giúp BHTGVN trở thành một tổ chức có mô hình tiên tiến, một thành viên tích cực trong ngành ngân hàng.
Thông qua xây dựng quy trình nghiệp vụ chuẩn, hiện đại hóa hệ thống công nghệ hỗ trợ và chú trọng xây dựng hành lang pháp lý làm cơ sở quản lý, BHTGVN đã thể hiện rõ vị thế trong ngành Ngân hàng.
Trước bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, thời gian tới, BHTGVN sẽ tiếp tục học hỏi kinh nghiệm và hợp tác kỹ thuật với các tổ chức BHTG trên thế giới, hoàn thiện khung pháp lý về hoạt động BHTG, trong đó tiến tới hoàn thiện quy chuẩn chấm điểm đánh giá hoạt động các tổ chức tín dụng, làm cơ sở xây dựng thang phí BHTG phân biệt, giúp BHTGVN phát huy tốt nhất vai trò của mình trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền, góp phần duy trì sự ổn định của hệ thống các tổ chức tín dụng, bảo đảm sự phát triển an toàn, lành mạnh của hoạt động ngân hàng.
