Trang Chủ
Sáng 1/6, tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 5, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Quốc hội tiếp tục thảo luận ở hội trường về đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2022; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2023.
Tại hội trường, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, trong năm 2022 và năm 2023, việc điều hành CSTT của NHNN trong bối cảnh đầy khó khăn, thách thức, có nhiều diễn biến mới, phức tạp, khó lường hơn so với thời điểm Quốc hội, Chính phủ ban hành Nghị quyết 43/2022/QH15 ngày 11/01/2022 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội (Nghị quyết 43) và Nghị quyết số 11/NQ-CP của Chính phủ ngày 30/1/2022 về Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và triển khai Nghị quyết số 43. CSTT cũng được giao khá nhiều nhiệm vụ và những nhiệm vụ này khó đạt được cùng một lúc. Trong điều kiện đó, NHNN đã kiên định, xuyên suốt với mục tiêu giữ ổn định kinh tế vĩ mô tiền tệ, theo dõi sát tình hình để quyết định các nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm trong từng thời kỳ, từng giai đoạn để ứng phó linh hoạt.
Điều hành lãi suất dưới nhiều áp lực trong và ngoài nước
Cụ thể, theo Thống đốc, đối với điều hành lãi suất, nhu cầu giảm lãi suất là mong muốn của doanh nghiệp khi vay vốn từ trước đến nay. Quốc hội, Chính phủ cũng rất quan tâm chỉ đạo và NHNN cũng rất mong muốn, quan tâm điều đó. Tuy nhiên, điều hành lãi suất cần được xem xét trong tổng thể điều hành chính sách kinh tế vĩ mô để đảm bảo được đại cục ổn định kinh tế vĩ mô tiền tệ, và đặc biệt là đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống ngân hàng.
Thống đốc cho biết, năm 2022 có 2 lý do rất quan trọng để chúng ta phải chấp nhận mặt bằng lãi suất cao hơn: (i) Lãi suất quốc tế đồng loạt tăng nhanh và mạnh. Trong nước, lạm phát trong năm 2022 bình quân tăng 3,15% (tuy là thấp so với mục tiêu nhưng vẫn cao hơn so với mức 1,84% năm 2021 và đặc biệt là trong nửa cuối năm 2022, lạm phát đang có xu hướng tăng nhanh từng tháng, cuối năm lạm phát so với cùng kỳ đã ở mức 5%; lạm phát cơ bản bình quân đã khoảng 5%, cao hơn nhiều so với mức bình quân lạm phát cơ bản năm 2021 là 0,84%). Chính vì vậy, việc điều hành không thể chủ quan với lạm phát; (ii) Áp lực mất giá của đồng Việt Nam rất lớn trong năm 2022 khi các nước thắt chặt chính sách tiền tệ và đồng Đô la tăng giá mạnh. Vào thời điểm tháng 9 – tháng 10/2022, áp lực mất giá của đồng Việt Nam lên đến 9-10%, nếu không có các giải pháp linh hoạt, đồng bộ thì khó có thể ổn định được mức tỷ giá chỉ mất giá 3,5% trong năm 2022.
Theo Thống đốc Nguyễn Thị Hồng, nếu để đồng Việt Nam mất giá trên 10% sẽ khiến doanh nghiệp rất khó khăn, vì doanh nghiệp thâm hụt hàng năm rất lớn, sản xuất trong nước phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu nguyên vật liệu từ nước ngoài, nếu tỷ giá tăng cộng hưởng mặt bằng giá thế giới tăng cao, chi phí đầu vào sẽ cao, chắc chắn lạm phát sẽ tăng cao.
Bên cạnh đó, doanh nghiệp Việt Nam cũng vay một lượng lớn vốn nước ngoài, nghĩa vụ trả nợ bằng VND sẽ tăng lên, và vô cùng khó khăn. “ Khi ổn định được tỷ giá trở lại, với điều kiện tăng chậm lại của lạm phát, trong những tháng đầu năm, NHNN đã quyết liệt, điều chỉnh 3 lần lãi suât điều hành, đưa mặt bằng lãi suất của các khoản cho vay mới giảm khoảng 0,9% bình quân so với cuối năm 2021”- Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết.
Cần những giải pháp tăng khả năng tiếp cận vốn cho doanh nghiệp
Với điều hành tín dụng, vị tư lệnh ngành cho biết, khi xảy ra sự kiện SCB hồi tháng 10 năm ngoái, nguy cơ lan truyền trong hệ thống rất lớn. Trong bối cảnh đó, NHNN quyết định tập trung ưu tiên vừa ổn định thị trường ngoại hối đặc biệt đảm bảo an toàn hoạt động các tổ chức tín dụng (TCTD) vừa đảm bảo chi trả cho người dân. Do đó, NHNN đã không thể điều chỉnh room tín dụng vào tháng 10, mà phải sau khi thanh khoản ổn định lại, NHNN mới điều chỉnh tăng trưởng tín dụng.
Với diễn biến trong sự đổ vỡ của các ngân hàng Mỹ vừa qua, cũng như Credit Suisse của Thụy Sĩ cho thấy việc ưu tiên đảm bảo an toàn hoạt động của ngân hàng của NHNN và Chính phủ là hết sức đúng đắn, các cấp có thẩm quyền cũng rất quan tâm.
“Tóm lại, những giải pháp, liều lượng chính sách, thời điểm được NHNN cân nhắc kỹ lưỡng, tất cả cũng để hướng đến ổn định kinh tế vĩ mô tiền tệ, đảm bảo an toàn hệ thống, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho doanh nghiệp, người dân” - Thống đốc nhấn mạnh.
Về tiếp cận tín dụng, bà Hồng cho rằng, cần phải được mổ xẻ, phân tích nguyên nhân mới có giải pháp đúng.
“Về cơ chế, chính sách cho vay giữ nguyên, không có gì thay đổi. Năm 2022, tăng trưởng tín dụng 14,16%, 5 tháng đầu năm 2023 tín dụng chỉ tăng khoảng 3%, nhưng không thể nói là do chính sách. Về phía các NHTM thì dư địa tín dụng thoải mái, thanh khoản hệ thống được NHNN duy trì dư thừa.Không có lý do gì để TCTD huy động tiền gửi, trả lãi cho người gửi tiền mà lại không cho vay nếu doanh nghiệp đủ điều kiện” - Bà thông tin thêm.
Cũng theo Thống đốc, từ phía doanh nghiệp, có một số nhóm doanh nghiệp không có đầu ra, không có đơn hàng, thì giải pháp phải là tháo gỡ khó khăn đầu ra. Vừa qua, Thủ tướng Chính phủ cũng chỉ đạo quyết liệt để xúc tiến thương mại tuy nhiên cũng cần có thời gian. Về phía doanh nghiệp cũng như các cơ quan, cần hướng đến khai thác thị trường nội địa với 100 triệu dân để thay thế cho sự suy giảm của cầu nước ngoài. Đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNVVN), có thể nói rất khó khăn sau đại dịch covid-19 do không đủ điều kiện vay vốn, không tiếp cận được vốn ngân hàng. Do đó, nhóm doanh nghiệp này cần phải có giải pháp cải thiện điều kiện vay vốn, có thể thông qua các chính sách như bảo lãnh vay vốn cho DNVVN.
Đối với lĩnh vực tín dụng bất động sản, tăng trưởng tín dụng vào lĩnh vực này thường cao hơn so với mức tăng trưởng chung của nền kinh tế. Tuy nhiên, với những khó khăn của thị trường bất động sản hiện nay, 70% là các khó khăn về pháp lý, nên giải pháp là tập trung vào tháo gỡ những vướng mắc về pháp lý, song song với việc các doanh nghiệp cần rà soát để điều chỉnh giá bất động sản. Như vậy sẽ kích thích tín dụng cho cả doanh nghiệp xây dựng bất động sản, cũng như người mua nhà.
Thống đốc cho hay, về phía NHNN, trong những tháng đầu năm, khi điều kiện thuận lợi và cầu tín dụng thấp, NHNN đã điều hành để duy trì thanh khoản dồi dào; điều chỉnh giảm lãi suất điều hành; ban hành thông tư cho phép cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ; chỉ đạo các TCTD phải rà soát giảm thủ tục hành chính cũng như là cho vay căn cứ trên cơ sở phương án khả thi và có khả năng trả nợ... Năm nay cũng là năm thứ 7 NHNN đứng đầu trong hệ thống xếp hạng chỉ số PAR INDEX của các bộ ngành, đây là những giải pháp hướng đến cải thiện tiếp cận tín dụng.
Khi đánh giá về doanh nghiệp, NHNN rất quan tâm đến thông tin nêu trong báo cáo PCI năm 2022 của VCCI. Dữ liệu sử dụng trong nghiên cứu điều tra là 82.510 DN được lựa chọn trên tổng số của cả nền kinh tế khoảng 800-900 nghìn DN, trong đó, liên hệ thành công chỉ được với 43.903 DN mời trả lời trực tuyến. Đáng chú ý, kết quả chỉ có 8.478 DN phản hồi hợp lệ trong số 43.903 DN.
“Vậy thì kết quả này có phản ánh được bức tranh về DN hay không trong số tỷ lệ phản hồi hợp lệ chỉ chiếm 1%?” – Thống đốc nhấn mạnh.
Liên quan đến chương trình 120000 tỉ đồng cho vay nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ. Đây là chương trình tín dụng do 4 ngân hàng thương mại (NHTM) Nhà nước tự nguyện tham gia, để thực hiện mục tiêu 1 triệu căn hộ cho công nhân, người có thu nhập thấp, đây là chương trình đến năm 2030. Nguồn vốn do chính các ngân hàng huy động, lãi suất trong thời gian ưu đãi thấp hơn 1,5 - 2% so với lãi suất cho vay trung dài hạn VND bình quân của các NHTM nhà nước trên thị trường, cũng từ chính nguồn lực tài chính của các NHTM. Điều này thể hiện sự tự nguyện, tinh thần trách nhiệm của 4 NHTM này. NHNN chỉ hướng dẫn về lãi suất cũng như là lãi suất áp dụng trong thời gian ưu đãi để triển khai thống nhất.
Hiện nay, Bộ Xây dựng đã có hướng dẫn uỷ quyền cho các địa phương để công bố các danh mục dự án.
Tái cơ cấu ngân hàng trong điều kiện còn nhiều khó khăn
Về tái cơ cấu ngân hàng yếu kém, Thống đốc nhận định đây là việc tồn đọng, rất khó xử lý. Tái cơ cấu một ngân hàng yếu kém trong điều kiện bình thường đã rất khó rồi, trong điều kiện khó khăn thế này lại càng khó hơn. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã quyết liệt thực hiện ngay từ khi nhận nhiệm vụ, Thủ tướng Chính phủ đã họp với ngân hàng đầu tiên và yêu cầu tiến hành quyết liệt các giải pháp để tái cơ cấu.
Thống đốc cho hay, đến nay, các ngân hàng yếu kém đã trình xin chủ trương các cấp có thẩm quyền. Hiện nay, NHNN cùng các bộ, ngành dưới sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ đang thực hiện quyết liệt các bước để trước khi phê duyệt đề án chi tiết theo đúng Chủ trương của cấp có thẩm quyền và đúng quy định của pháp luật.
