Tại cuộc họp với Hội đồng Tư vấn chính sách diễn ra vào chiều ngày 7/9/2025, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết Chính phủ đã chỉ đạo tích cực các giải pháp để ổn định thị trường vàng, yêu cầu Ngân hàng Nhà nước (NHNN) nghiên cứu, thực hiện ngay, tăng cung để cân bằng cung cầu nhưng không để lợi dụng chính sách; đồng thời có các giải pháp ngăn chặn đầu tư, tích trữ, chống đầu cơ, buôn lậu, tăng cường kiểm tra, giám sát.
Tại Công điện 159 ngày 7/9/2025 về điều hành chính sách tài khóa - tiền tệ, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu NHNN theo dõi sát diễn biến giá vàng thế giới và trong nước, khẩn trương theo thẩm quyền thực hiện các giải pháp, công cụ cần thiết theo quy định để bình ổn, ổn định thị trường vàng, thu hẹp chênh lệch giữa giá vàng quốc tế và giá vàng trong nước, không để tác động tiêu cực đến tỷ giá, lãi suất, thị trường tiền tệ, ngoại hối và an toàn, an ninh tài chính tiền tệ quốc gia, tác động xấu đến ổn định kinh tế vĩ mô.
Đồng thời, Thủ tướng cũng yêu cầu tăng cường thanh tra, kiểm tra để phát hiện và xử lý nghiêm, dứt điểm các vi phạm, nhất là các hành vi thao túng, găm hàng đẩy giá, buôn lậu, đầu cơ, trục lợi, kinh doanh trái phép…gây bất ổn thị trường vàng.
Chấm dứt cơ chế độc quyền Nhà nước về thương hiệu vàng miếng một cách có kiểm soát
Ngày 26/8/2025, Chính phủ ban hành Nghị định số 232/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 24/2012/NĐ-CP ngày 3/4/2012 của Chính phủ về quản lý hoạt động kinh doanh vàng, có hiệu lực từ ngày 10/10/2025 (Nghị định 232). Nghị định 232 bao gồm 3 điều: Điều 1. Sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 24; Điều 2. Bãi bỏ khoản 3 Điều 4 của Nghị định 24; Điều 3. Hiệu lực và trách nhiệm thi hành.
Căn cứ chủ trương của Đảng và Nhà nước, đặc biệt là chỉ đạo của Tổng Bí thư tại Thông báo số 211-TB/VPTW ngày 30/5/2025, Nghị định 232 chấm dứt cơ chế độc quyền Nhà nước về thương hiệu vàng miếng một cách có kiểm soát. Cấp phép cho các doanh nghiệp, ngân hàng thương mại (NHTM) đáp ứng đủ điều kiện tham gia sản xuất vàng miếng nhằm tạo dựng môi trường cạnh tranh bình đẳng; từ đó giúp đa dạng hóa nguồn cung và ổn định giá cả.
Mở rộng quyền nhập khẩu có kiểm soát để tăng cung vàng, góp phần làm giảm chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới, đồng thời hạn chế tình trạng buôn lậu.
Nghị định cũng đã điều chỉnh, bổ sung trách nhiệm của các Bộ, ngành, địa phương để góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và phối hợp liên ngành.
Các doanh nghiệp, NHTM kinh doanh vàng phải đáp ứng các điều kiện theo quy định, bảo đảm công khai, minh bạch trong hoạt động xuất nhập khẩu, sản xuất, kinh doanh mua, bán vàng; xây dựng hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu về xuất khẩu, nhập khẩu, sản xuất và giao dịch mua, bán vàng.
Việc ban hành Nghị định 232 nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thị trường vàng để góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, huy động nguồn lực phát triển kinh tế-xã hội; đảm bảo nguyên tắc đồng bộ với hệ thống pháp luật hiện hành.
Theo các chuyên gia, Nghị định 232 không chỉ thay đổi về kỹ thuật pháp lý mà còn mang ý nghĩa chiến lược là tái định hình cấu trúc thị trường, thúc đẩy cạnh tranh, minh bạch hơn và tiệm cận chuẩn quốc tế. Lợi ích lớn nhất là đa dạng hóa nguồn cung, giảm khan hiếm, khuyến khích cạnh tranh về giá, dịch vụ và thương hiệu.
Khi bỏ độc quyền, cho phép doanh nghiệp và tổ chức tín dụng đủ điều kiện được nhập khẩu vàng nguyên liệu, sẽ giải quyết được nhiều vấn đề như: Khắc phục mất cân đối cung – cầu; thu hẹp chênh lệch giá vàng trong nước và quốc tế; tạo ra thế cạnh tranh lành mạnh; tạo tiền đề để quản lý minh bạch hơn. Người dân sẽ có thêm sự lựa chọn thương hiệu, còn doanh nghiệp thì được hoạt động trong một cơ chế rõ ràng, minh bạch, với định hướng hỗ trợ từ Nhà nước. Các doanh nghiệp lớn cũng đang chờ hướng dẫn cụ thể từ NHNN về quy trình quản lý, nhập khẩu, sản xuất và kinh doanh vàng nguyên liệu, khi nguồn cung được tăng cường sẽ dần thu hẹp khoảng cách với giá vàng thế giới.
Tuy nhiên, một số chuyên gia cũng nêu vấn đề, việc nhập khẩu vàng sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới tỷ giá và dự trữ ngoại hối trong nước. Chính sách tiền tệ không thể thỏa mãn mọi mục tiêu của nền kinh tế và vai trò của NHNN là phải tìm điểm cân bằng. Nếu tìm được điểm cân bằng phù hợp, thì NHNN vẫn có thể nhập khẩu vàng, ổn định thị trường vàng, mà không gây bất ổn đến thị trường ngoại hối, tỷ giá.
Hoàn thiện các văn bản hướng dẫn thi hành Nghị định 232
Liên quan đến quản lý hoạt động kinh doanh vàng, tại họp báo Chính phủ tháng 8 ngày 6/9/2025, Phó Thống đốc NHNN Phạm Thanh Hà cho biết: Theo quy định tại Nghị định 232 và Nghị định 24, NHNN cấp phép cho các doanh nghiệp, ngân hàng thương mại: hoạt động sản xuất vàng miếng; kinh doanh mua, bán vàng miếng; sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ. Việc thành lập doanh nghiệp thực hiện theo các quy định của Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp và các quy định liên quan.
Tại cuộc họp với Hội đồng Tư vấn chính sách diễn ra vào chiều ngày 7/9/2025, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết Chính phủ đã chỉ đạo tích cực các giải pháp để ổn định thị trường vàng, yêu cầu Ngân hàng Nhà nước (NHNN) nghiên cứu, thực hiện ngay, tăng cung để cân bằng cung cầu nhưng không để lợi dụng chính sách; đồng thời có các giải pháp ngăn chặn đầu tư, tích trữ, chống đầu cơ, buôn lậu, tăng cường kiểm tra, giám sát.
Tại Công điện 159 ngày 7/9/2025 về điều hành chính sách tài khóa - tiền tệ, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu NHNN theo dõi sát diễn biến giá vàng thế giới và trong nước, khẩn trương theo thẩm quyền thực hiện các giải pháp, công cụ cần thiết theo quy định để bình ổn, ổn định thị trường vàng, thu hẹp chênh lệch giữa giá vàng quốc tế và giá vàng trong nước, không để tác động tiêu cực đến tỷ giá, lãi suất, thị trường tiền tệ, ngoại hối và an toàn, an ninh tài chính tiền tệ quốc gia, tác động xấu đến ổn định kinh tế vĩ mô.
Đồng thời, Thủ tướng cũng yêu cầu tăng cường thanh tra, kiểm tra để phát hiện và xử lý nghiêm, dứt điểm các vi phạm, nhất là các hành vi thao túng, găm hàng đẩy giá, buôn lậu, đầu cơ, trục lợi, kinh doanh trái phép…gây bất ổn thị trường vàng.
Chấm dứt cơ chế độc quyền Nhà nước về thương hiệu vàng miếng một cách có kiểm soát
Ngày 26/8/2025, Chính phủ ban hành Nghị định số 232/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 24/2012/NĐ-CP ngày 3/4/2012 của Chính phủ về quản lý hoạt động kinh doanh vàng, có hiệu lực từ ngày 10/10/2025 (Nghị định 232). Nghị định 232 bao gồm 3 điều: Điều 1. Sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 24; Điều 2. Bãi bỏ khoản 3 Điều 4 của Nghị định 24; Điều 3. Hiệu lực và trách nhiệm thi hành.
Căn cứ chủ trương của Đảng và Nhà nước, đặc biệt là chỉ đạo của Tổng Bí thư tại Thông báo số 211-TB/VPTW ngày 30/5/2025, Nghị định 232 chấm dứt cơ chế độc quyền Nhà nước về thương hiệu vàng miếng một cách có kiểm soát. Cấp phép cho các doanh nghiệp, ngân hàng thương mại (NHTM) đáp ứng đủ điều kiện tham gia sản xuất vàng miếng nhằm tạo dựng môi trường cạnh tranh bình đẳng; từ đó giúp đa dạng hóa nguồn cung và ổn định giá cả.
Mở rộng quyền nhập khẩu có kiểm soát để tăng cung vàng, góp phần làm giảm chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới, đồng thời hạn chế tình trạng buôn lậu.
Nghị định cũng đã điều chỉnh, bổ sung trách nhiệm của các Bộ, ngành, địa phương để góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và phối hợp liên ngành.
Các doanh nghiệp, NHTM kinh doanh vàng phải đáp ứng các điều kiện theo quy định, bảo đảm công khai, minh bạch trong hoạt động xuất nhập khẩu, sản xuất, kinh doanh mua, bán vàng; xây dựng hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu về xuất khẩu, nhập khẩu, sản xuất và giao dịch mua, bán vàng.
Việc ban hành Nghị định 232 nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thị trường vàng để góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, huy động nguồn lực phát triển kinh tế-xã hội; đảm bảo nguyên tắc đồng bộ với hệ thống pháp luật hiện hành.
Theo các chuyên gia, Nghị định 232 không chỉ thay đổi về kỹ thuật pháp lý mà còn mang ý nghĩa chiến lược là tái định hình cấu trúc thị trường, thúc đẩy cạnh tranh, minh bạch hơn và tiệm cận chuẩn quốc tế. Lợi ích lớn nhất là đa dạng hóa nguồn cung, giảm khan hiếm, khuyến khích cạnh tranh về giá, dịch vụ và thương hiệu.
Khi bỏ độc quyền, cho phép doanh nghiệp và tổ chức tín dụng đủ điều kiện được nhập khẩu vàng nguyên liệu, sẽ giải quyết được nhiều vấn đề như: Khắc phục mất cân đối cung – cầu; thu hẹp chênh lệch giá vàng trong nước và quốc tế; tạo ra thế cạnh tranh lành mạnh; tạo tiền đề để quản lý minh bạch hơn. Người dân sẽ có thêm sự lựa chọn thương hiệu, còn doanh nghiệp thì được hoạt động trong một cơ chế rõ ràng, minh bạch, với định hướng hỗ trợ từ Nhà nước. Các doanh nghiệp lớn cũng đang chờ hướng dẫn cụ thể từ NHNN về quy trình quản lý, nhập khẩu, sản xuất và kinh doanh vàng nguyên liệu, khi nguồn cung được tăng cường sẽ dần thu hẹp khoảng cách với giá vàng thế giới.
Tuy nhiên, một số chuyên gia cũng nêu vấn đề, việc nhập khẩu vàng sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới tỷ giá và dự trữ ngoại hối trong nước. Chính sách tiền tệ không thể thỏa mãn mọi mục tiêu của nền kinh tế và vai trò của NHNN là phải tìm điểm cân bằng. Nếu tìm được điểm cân bằng phù hợp, thì NHNN vẫn có thể nhập khẩu vàng, ổn định thị trường vàng, mà không gây bất ổn đến thị trường ngoại hối, tỷ giá.
Hoàn thiện các văn bản hướng dẫn thi hành Nghị định 232
Liên quan đến quản lý hoạt động kinh doanh vàng, tại họp báo Chính phủ tháng 8 ngày 6/9/2025, Phó Thống đốc NHNN Phạm Thanh Hà cho biết: Theo quy định tại Nghị định 232 và Nghị định 24, NHNN cấp phép cho các doanh nghiệp, ngân hàng thương mại: hoạt động sản xuất vàng miếng; kinh doanh mua, bán vàng miếng; sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ. Việc thành lập doanh nghiệp thực hiện theo các quy định của Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp và các quy định liên quan.
Đối với việc cấp phép sản xuất vàng miếng, Khoản 7 Điều 1 Nghị định 232 quy định điều kiện cụ thể để doanh nghiệp, ngân hàng thương mại được xem xét cấp Giấy phép sản xuất vàng miếng. Thống đốc NHNN quy định hồ sơ, thủ tục cấp Giấy phép sản xuất vàng miếng.
Hiện nay, NHNN đang khẩn trương hoàn thiện các văn bản hướng dẫn thi hành Nghị định 232 theo đúng trình tự, thủ tục quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đảm bảo thời gian hiệu lực phù hợp với ngày hiệu lực của Nghị định 232. Các văn bản hướng dẫn sẽ được thiết kế theo hướng đảm bảo công khai, minh bạch, cắt giảm chi phí, tiết kiệm thời gian và nguồn lực cho doanh nghiệp theo đúng chỉ đạo của Đảng, Chính phủ về giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp, cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
Bên cạnh đó, NHNN sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an, Thanh tra Chính phủ và các cơ quan chức năng để triển khai thực hiện ngay chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ trong công tác quản lý thị trường vàng, đảm bảo tuân thủ, thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật.
Sáng 8/9/2025 ghi nhận vàng miếng SJC giảm mạnh sau khi có chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ. Theo đó, vàng SJC đã giảm tới 800 nghìn đồng/lượng ngay mở đầu phiên sáng. Mở cửa phiên giao dịch, giá vàng miếng SJC được điều chỉnh giảm 800.000 đồng/lượng ở chiều mua vào và hạ 300.000 đồng/lượng ở chiều bán ra so với kết tuần qua, xuống mức 133,1-135,1 triệu đồng (mua - bán).
Trước đó, thị trường những ngày qua lại chứng kiến một kịch bản trái ngược. Thông tin bỏ độc quyền sản xuất vàng miếng vẫn chưa thể kéo giá vàng "hạ nhiệt". Chỉ trong ít ngày, giá vàng miếng SJC từ mức 125,7 triệu đồng/lượng mua vào và 127,7 triệu đồng/lượng bán ra đã vọt lên 131,9 - 133,4 triệu đồng/lượng (mua và bán) vào ngày 4/9/2025, tức tăng khoảng 6 triệu đồng mỗi chiều; vàng nhẫn trơn và vàng trang sức 24K cũng leo lên mức 125,5 triệu đồng/lượng mua vào và 128 triệu đồng/lượng bán ra, cao hơn khoảng 5 triệu đồng so với trước đó.
Giá vàng trong nước tăng nhanh và cao hơn nhiều so với giá thế giới, do nguồn cung hiện tại trong nước vẫn tương đối khan hiếm. Người dân rất khó để mua vàng, đặc biệt là vàng miếng SJC.
Theo NHNN, giá vàng trong nước tăng bởi những yếu tố chính, trước hết là từ diễn biến giá vàng thế giới tăng rất cao. Thứ hai là kỳ vọng và tâm lý của thị trường rằng giá vàng sẽ tăng tiếp, dẫn đến nhu cầu mua vàng của người dân tăng rất cao. Trong khi đó, một nguyên nhân nữa là nguồn cung đang trong quá trình chuyển đổi cơ chế quản lý vàng theo cơ chế mới, nên NHNN tạm thời dừng việc bán vàng SJC ra thị trường.
Trước cảnh người dân đổ xô đi mua vàng, chuyên gia khuyến cao, ở mức chênh lệch quá cao thì nhà đầu tư không nên mua, không nên mua đuổi (FOMO) theo thị trường, bởi rủi ro rất lớn. Chưa kể, chênh lệch lớn như vậy cũng tiềm ẩn rủi ro về mặt chính sách. Bởi vì một khi NHNN can thiệp vào thị trường vàng bằng những chính sách cụ thể, chắc chắn giá vàng trong nước sẽ hạ nhiệt, gây rủi ro rất lớn cho nhà đầu tư nếu mua ở mức giá hiện nay. Với quy định mới liên quan đến xóa bỏ độc quyền vàng miếng SJC sẽ giúp thị trường có thể phát triển thị trường bền vững trong thời gian tới.
Hà Linh