Trang Chủ
Tổng công ty Bảo hiểm tiền gửi Liên bang Mỹ (FDIC) đã phải sử dụng những công cụ chưa có tiền lệ. Do đó, quá trình xử lý các ngân hàng này sẽ để lại bài học kinh nghiệm đáng lưu ý đối với không chỉ BHTG Mỹ hay các cơ quan quản lý ngân hàng Mỹ, mà còn là nguồn tư liệu tham khảo có giá trị đối với các hệ thống BHTG trên thế giới.
Silicon Valley, Signature và First Republic – khi những “tay chơi” gục ngã
Ngày thứ Sáu, 10/3/2023, Ngân hàng Silicon Valley Bank (SVB) lâm vào tình trạng mất khả năng chi trả. Ngay lập tức, FDIC thành lập một tổ chức tài chính với tên gọi Ngân hàng BHTG Quốc gia (DINB) nhằm tạo điều kiện để người gửi tiền được bảo hiểm tại ngân hàng đổ vỡ có thể tiếp cận với tiền gửi của mình kể từ thứ Hai. Người gửi tiền không được bảo hiểm cũng có thể tiếp cận một phần đáng kể số tiền của họ thông qua việc thanh toán ứng trước. Phần còn lại của tiền gửi không được bảo hiểm sẽ được khoanh giữ và ghi nhận tổn thất tùy vào thiệt hại của Quỹ BHTG.
Tuy nhiên, nguy cơ mất mát tiền gửi của người gửi tiền không được bảo hiểm tại SVB đã kích hoạt nỗi lo của người gửi tiền không được bảo hiểm tại các ngân hàng có tình trạng tương tự. Những người gửi tiền này lần lượt tới rút tiền nhằm tránh tổn thất. Trong đó, Ngân hàng Signature và Ngân hàng First Republic là những ngân hàng phải đối mặt với tình trạng rút tiền nghiêm trọng nhất, đồng thời hiệu ứng dây chuyền tiếp tục lây lan. Bối cảnh cho thấy một nguy cơ rõ ràng: sự đổ vỡ của một ngân hàng khu vực có thể dẫn tới người gửi tiền không được bảo hiểm rút tiền hàng loạt, gây gián đoạn hệ thống.
Theo dữ liệu do S&P Global Market Intelligence thu thập vào năm 2022, 94% người gửi tiền tại SVB có số tiền gửi vượt hạn mức BHTG. Bên cạnh đó, SVB còn có số dư tiền gửi không được bảo hiểm chiếm tỷ lệ cao trong tổng số dư tiền gửi. Số tiền này chủ yếu thuộc sở hữu của các tổ chức phi lợi nhuận, các công ty công nghệ và quỹ đầu tư.
Trong ngày Chủ nhật, các cơ quan chức năng Liên bang đã thống nhất viện dẫn quy định ngoại lệ nhằm ngăn chặn rủi ro hệ thống được nêu trong Đạo Luật BHTG Liên bang để có khả năng can thiệp mạnh tay hơn. FDIC được phép bảo đảm toàn bộ tiền gửi của người gửi tiền tại Ngân hàng SVB và Ngân hàng Signature. Hai ngân hàng này được đặt dưới sự quản lý của hai ngân hàng bắc cầu riêng biệt do FDIC kiểm soát. Sau đó một tuần, Ngân hàng Signature được bán trao tay cho Flagstar – một ngân hàng con của Ngân hàng Cộng đồng New York. Hai tuần sau, SVB cũng đươc bán cho Ngân hàng First Citizens tại North Carolina.
Trong khi đó, Ngân hàng First Republic đã xoay sở để vượt qua làn sóng rút tiền ồ ạt. Những tuần tiếp theo, Ngân hàng này cố gắng huy động vốn để bù đắp, song thất bại. Ngày 1/5, bang California ra quyết định đóng cửa Ngân hàng First Republic. Trong thời gian trước khi ngân hàng bị đóng cửa, FDIC đã kịp thời tiến hành quy trình đấu thầu cạnh tranh, qua đó lựa chọn được JPMorgan Chase là đơn vị mua lại tất cả tài sản và tiếp nhận toàn bộ tiền gửi của First Republic. Như vậy, JPMorgan Chase đã tiếp quản nghĩa vụ tài chính đối với người gửi tiền không được bảo hiểm, đồng thời các cơ quan Liên bang cũng tránh phải kích hoạt điều khoản ngoại lệ một lần nữa.
Theo ước tính của FDIC, chỉ riêng phí tổn để xử lý 2 ngân hàng SVB và Signature đã tiêu tốn hơn 22 tỷ USD từ Quỹ BHTG. FDIC dự kiến sẽ bù đắp khoản thiệt hại này bằng cách tăng phí BHTG đối với các tổ chức tín dụng quy mô lớn, dự kiến thực hiện trong 2 năm, bắt đầu từ giữa năm 2024.
Ngân hàng thứ 4 đổ vỡ trong năm 2023
Ngày 28/7/2023, Heartland Tri-State Bank – ngân hàng có trụ sở tại Elkhart, bang Kansas đã trở thành ngân hàng thứ 4 bị đổ vỡ trong năm nay. Tính đến hết tháng 3/2023, Heartland Tri-State có tổng tài sản đạt 139 triệu USD và tổng số dư tiền gửi đạt 130 triệu USD.
Sau khi Heartland Tri-State đổ vỡ, FDIC đã tiếp nhận và kiểm soát hoạt động của ngân hàng này. Tổng công ty BHTG Liên bang đã tìm được ngân hàng đồng ý mua lại Heartland Tri-State. Đó là Dream First Bank - một ngân hàng cũng đặt trụ sở tại Kansas. Dream First Bank tiếp nhận toàn bộ tài sản và nghĩa vụ tài chính của Heartland Tri-State. Kể từ 31/7/2023, toàn bộ 4 chi nhánh của Heartland Tri-State đã mở cửa trở lại với tư cách chi nhánh của Dream First Bank. Ủy viên Ủy ban quản lý Ngân hàng bang Kansas David Herndon cho biết, việc chuyển giao không gây gián đoạn hoạt động của ngân hàng, toàn bộ khách hàng không bị thiệt hại.
Cần nâng cao tính sẵn sàng của tổ chức BHTG
Việc 3 ngân hàng với tầm cỡ khu vực lần lượt đổ vỡ với một phản ứng mang tính dây chuyền đã minh chứng cho nhận định: không chỉ các tổ chức tín dụng quy mô lớn, có tầm ảnh hưởng hệ thống mới đe dọa tới an toàn hệ thống. Một ngân hàng nhỏ hoặc trung bình gặp phải khó khăn có thể kích hoạt những phản ứng dây chuyền, tác động tới sự ổn định tâm lý của người gửi tiền, đem lại nguy cơ lan rộng trên toàn hệ thống các TCTD.
Tại Việt Nam, một quỹ tín dụng nhân dân (QTDND) đơn lẻ, hoạt động tại địa phương, không có những quan hệ tài chính chồng chéo rộng rãi với các TCTD khác, cũng có thể tạo nên những ảnh hưởng lan truyền đối với tâm lý của người gửi tiền. Do đó, việc xử lý QTDND gặp vấn đề cũng đòi hỏi sự cẩn trọng không kém xử lý một ngân hàng. Cơ chế chính sách, pháp luật trong ngành ngân hàng, đặc biệt là trong lĩnh vực BHTG cần có sự quan tâm tới các TCTD quy mô khác nhau, có những giải pháp đặc thù khác nhau để xử lý êm thấm các đổ vỡ nếu có.
Nhìn từ phía ngược lại, tổ chức BHTG tại Việt Nam phải luôn sẵn sàng khả năng ứng phó với các rủi ro từ cả TCTD quy mô vừa và lớn lẫn TCTD quy mô nhỏ như QTDND. Sự sẵn sàng này không chỉ nằm ở năng lực tài chính để đứng ra trả tiền BHTG, mà còn là sự sẵn sàng về mặt khuôn khổ pháp lý, công cụ, nghiệp vụ, nguồn nhân lực. Tổ chức BHTG và các cơ quan có liên quan trong ngành ngân hàng – tài chính cần có những cuộc diễn tập liên cơ quan nhằm xử lý biến cố, ứng phó khủng hoảng, qua đó xây dựng mối quan hệ công tác thông suốt, phối hợp nhuần nhuyễn, đặc biệt là trong những thời điểm căng thẳng, áp lực cao, bởi như thành ngữ xưa đã có câu: “trăm hay không bằng tay quen”./.
Trà Khúc
Tài liệu tham khảo:
https://www.cnbc.com/2023/03/17/is-my-money-safe-here-are-the-ins-and-outs-of-fdic-insurance.html
https://www.wsj.com/articles/veteran-of-fdic-takeover-tells-what-its-like-to-run-a-failed-bank-1f4debce
https://edition.cnn.com/2023/06/23/investing/svb-bank-fdic/index.html
https://www.npr.org/2023/05/11/1175609434/fdic-wants-big-u-s-banks-to-pay-up-after-deposit-insurance-covered-2-failed-bank
https://finance.yahoo.com/news/americans-think-stashing-money-home-160744529.html
https://www.npr.org/2023/04/13/1168360562/silicon-valley-bank-signature-bank-collapse-fdic-bailout
https://www.kcur.org/news/2023-08-14/huge-scam-in-rural-kansas-town-fells-fourth-u-s-bank-this-year
