Trang Chủ
Những giao dịch đáng ngờ
Khi Đoàn kiểm tra của Chi nhánh BHTGVN khu vực Hà Nội đến kiểm tra, xác minh những thông tin liên quan từ người gửi tiền tại Quỹ tín dụng nhân dân (QTDND) Trần Cao từ thời điểm nhận tiền gửi đến khâu hạch toán đã phát hiện nhiều sai phạm và nghi vấn, biểu hiện:
Thứ nhất, về nơi cư trú của người gửi tiền: Qua kiểm tra, xác minh thông tin đối với người gửi tiền, Đoàn kiểm tra phát hiện hầu hết người gửi tiền không thuộc địa bàn QTDND Trần Cao (62/69 trường hợp) mà thuộc địa bàn 6 QTDND đã cho QTDND Trần Cao vay (Đình Cao, Phan Sào Nam, Minh Tân, Quang Hưng, Tống Phan, Bạch Sam). Khi Đoàn kiểm tra của BHTGVN đến xác nhận lý do không gửi tiền tại các QTDND nơi cư trú và các ngân hàng trên địa bàn mà gửi tiền vào một QTDND đang gặp khó khăn về thanh khoản thì phần lớn đều trả lời quanh co, mâu thuẫn, lý do đưa ra không thuyết phục như: Để bí mật tiền gửi, lãi suất tại QTDND Trần Cao cao hơn các tổ chức tín dụng (TCTD) khác. Tuy nhiên, khi được hỏi lãi suất cao là bao nhiêu thì hầu hết người gửi tiền đều không biết. Điều này rất thiếu thực tế và mâu thuẫn bởi khi đã cầm đồng tiền mà chính bản thân chắt chiu, dành dụm để đi gửi tiết kiệm sẽ không ai không quan tâm đến lãi suất mà mình sẽ được hưởng, nhất là những người ở khu vực nông thôn.
Thứ hai, về thời điểm gửi tiền: Việc gửi tiền diễn ra dồn dập trước thời điểm QTDND Trần Cao bị thu hồi Giấy phép thành lập và hoạt động khoảng 30 ngày. Đây là thời điểm QTDND Trần Cao đã có báo cáo Ngân hàng nhà nước (NHNN) chi nhánh tỉnh Hưng Yên tình hình khó khăn về thanh khoản, nhiều người đến rút tiền nhưng Qũy không có tiền chi trả, phải khất, hoãn chi, thậm chí phải đóng cửa không giao dịch và đề nghị BHTGVN chi trả tiền bảo hiểm. Cũng tại thời điểm này, NHNN chi nhánh tỉnh Hưng Yên đang thanh tra toàn diện QTDND Trần Cao để chuẩn bị cho phương án thu hồi giấy phép hoạt động do những yếu kém và vi phạm pháp luật của QTD này. Việc nhiều người ngoài địa bàn đến gửi tiền tại QTDND Trần Cao trong thời điểm QTD khó khăn sắp bị thu hồi Giấy phép hoạt động là điều bất bình thường, không phù hợp với tình hình thực tế tại QTDND Trần Cao.
Thứ ba, về quy trình nhận tiền gửi
Qua kiểm tra, xác minh cho thấy tất cả 69/69 trường hợp gửi tiền tiết kiệm nêu trên đều không thực hiện đúng quy trình, thủ tục nhận tiền gửi tiết kiệm theo Quy chế về tiền gửi tiết kiệm (ban hành kèm theo Quyết định số 1160/2004/QĐ-NHNN, ngày 13/9/2004 của Thống đốc NHNN) và công văn số 2685/NHNN-KTTC, ngày 21/3/2008 về việc Hướng dẫn quy trình hạch toán, luân chuyển chứng từ, mở sổ kế toán tại QTDND của NHNN Việt Nam, cụ thể:
- Khách hàng gửi tiền không có Giấy nộp tiền, Bảng kê các loại tiền (đây là yêu cầu bắt buộc người gửi tiền phải thực hiện khi gửi tiền tại tất cả các tổ chức nhận tiền gửi);
- Chữ ký của Thủ quỹ và Kế toán trưởng trên phiếu thu (do QTDND Trần Cao in) và thẻ lưu gống nhau (biểu hiện do một mình Kế toán trưởng ký);
- Trên Sổ quỹ (viết tay) có ghi từng ngày các khách hàng gửi tiền theo từng khoản tiền gửi của mỗi người nhưng trên Nhật ký quỹ do máy tính in ra không thể hiện tương ứng số tiền gửi của từng người mà theo tổng số tiền gửi trong ngày đó (theo quy định sổ Quỹ và Nhật ký quỹ phải phù hợp và theo dõi chi tiết từng khoản thu, chi) .
Thứ tư, về quy trình hạch toán trả nợ, thu nợ của QTDND Trần Cao đối với 06 QTDND đã cho QTDND Trần Cao vay
Việc trả nợ của QTDND Trần Cao và thu nợ của 06 QTDND (Đình Cao, Phan Sào Nam, Minh Tân, Quang Hưng, Tống Phan, Bạch Sam) không thực hiên theo đúng quy trình tại công văn số 2685/NHNN-KTTC, ngày 21/3/2008 về việc Hướng dẫn quy trình hạch toán, luân chuyển chứng từ, mở sổ kế toán tại QTDND của NHNN Việt Nam, cụ thể:
* Cán bộ QTD Trần Cao lĩnh tiền trả nợ 06 QTDND nêu trên không thông qua tài khoản tạm ứng mà hạch toán trực tiếp ghi giảm tài khoản tiền mặt và giảm tài khoản tiền vay; không có thanh lý hợp đồng vay vốn; cá biệt có trường hợp (như QTDND Tống Phan) việc thu nợ lại xảy ra trước thời điểm cán bộ QTDND Trần Cao lĩnh tiền để trả nợ.
* Chứng từ kế toán (các phiếu chi tiền, thu tiền không có chữ ký của người lĩnh tiền, nộp tiền; chữ ký của Thủ qũy và Kế toán trưởng giống nhau (biểu hiện do 01 mình Kế toán trưởng ký); số chứng từ chi, thu trùng nhau đáng nghi ngờ.
* Tại thời điểm QTDND Trần Cao hạch toán trả nợ 06 QTDND (số tiền gốc + lãi) cũng phát sinh tương ứng các sổ tiền gửi với tổng số tiền (gốc + lãi) đúng bằng số tiền (gốc + lãi) mà QTDND Trần Cao đã trả nợ và người sở hữu sổ tiền gửi đa số đều là những người cư trú thuộc địa bàn QTDND đã cho QTDND Trần Cao vay. Đây không phải là ngẫu nhiên mà có dấu hiệu hợp thức hóa chứng từ ghi thu, ghi chi khá rõ ràng.
Kiến nghị, đề xuất
Từ những sai sót và bất bình thường nêu trên cho thấy, có nhiều nghi vấn về các giao dịch và hạch toán đối với tiền gửi của 69 khách hàng gửi tiền cũng như việc trả nợ của QTDND Trần Cao và thu nợ của 06 QTDND liên quan. Để kiểm tra, xác minh và kết luận chính xác các sai phạm và nghi vấn, đảm bảo việc trả tiền bảo hiểm chính xác đúng quy định của pháp luật, tránh lợi dụng chính sách bảo hiểm để trục lợi chúng tôi đề nghị:
(1) Các cơ quan chức năng mà trực tiếp là Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng- NHNN Việt Nam và NHNN chi nhánh tỉnh Hưng Yên cần phối hợp với BHTGVN kiểm tra, xác minh làm rõ các dấu hiệu sai phạm và nghi vấn nêu trên để có kết luận chính xác có hay không việc gửi tiền của 69 khách hàng và việc trả nợ của QTDND Trần Cao đối với các QTDND liên quan;
(2) Trước khi thu hồi giấy phép hoạt động của tổ chức tham gia BHTG cần phải đặt tổ chức đó vào kiểm soát đặc biệt để giám sát chặt chẽ việc cho vay, thu nợ của TCTD; tạm thời dừng việc huy động nhận tiền gửi của cá nhân để ngăn chặn hành vi lợi dụng chiếm đoạt tiền của người dân và trục lợi chính sách BHTG.
Tài liệu tham khảo:
- Báo cáo của Chi nhánh DIV khu vực Hà Nội;
- Báo cáo của DIV.
