Trang Chủ
Về tính chất hoạt động: Hiện nay trên thế giới có hơn 100 quốc gia có hệ thống bảo hiểm tiền gửi hoạt động. Bảo hiểm tiền gửi là loại hình chính sách công (điều này cũng khác với một số loại hình bảo hiểm thương mại) với vai trò cơ bản là bảo vệ người gửi tiền, bảo đảm an sinh xã hội góp phần bảo đảm sự phát triển an toàn và lành mạnh của hệ thống tài chính quốc gia. Sử dụng công cụ bảo hiểm tiền gửi là thể hiện sự hội nhập trong quá trình phát triển kinh tế.
Thực tiễn trên thế giới đã chứng minh, ở bất cứ quốc gia nào hệ thống BHTG hoạt động hiệu quả thì những bất ổn trong hệ thống ngân hàng giảm xuống. Trong nền kinh tế thị trường, sự phát triển mạnh mẽ của hệ thống tài chính ngân hàng luôn tiềm ẩn nguy cơ rủi ro cao. Ðể cân bằng lợi ích giữa một bên là sự phát triển của hệ thống tài chính ngân hàng và một bên là bảo vệ lợi ích của người tiêu dùng nói chung và người gửi tiền nói riêng là yêu cầu đặt ra với bất cứ Chính phủ nào. Và công cụ bảo hiểm tiền gửi là sự lựa chọn của rất nhiều quốc gia vì những lợi ích đối với xã hội và nền kinh tế. Bảo hiểm tiền gửi không chỉ có vai trò trong bối cảnh hoạt động ngân hàng ở trạng thái bình thường và phát triển mà nó có vai trò đặc biệt trong trường hợp xảy ra khủng hoảng hoặc có nguy cơ xảy ra khủng hoảng tài chính. Ðó cũng là nguyên nhân lý giải tại sao hàng loạt hệ thống bảo hiểm tiền gửi ở các quốc gia châu Á ra đời sau khi xảy ra cuộc khủng hoảng tài chính ở khu vực châu Á. Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (BHTGVN) được Chính phủ thành lập năm 2000 có trụ sở chính tại Hà Nội. Theo đó, BHTGVN là một tổ chức tài chính nhà nước hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận, với vai trò bảo vệ người gửi tiền, góp phần bảo đảm sự phát triển an toàn và lành mạnh của hoạt động ngân hàng. Ở Việt Nam, hoạt động bảo hiểm tiền gửi có sự khác biệt với các loại hình bảo hiểm khác.
Năm vừa qua, thế giới đã chứng kiến cuộc khủng hoảng kinh tế trầm trọng nhất trong vòng 80 năm qua. Nhiều nền kinh tế lớn trên thế giới bị "chao đảo" đặc biệt nhiều tổ chức tài chính, ngân hàng thậm chí có lịch sử phát triển lâu đời với quy mô lớn đã bị đổ vỡ. Trong bối cảnh đó, tổ chức BHTG của nhiều quốc gia điển hình là ở Mỹ đã có đóng góp hiệu quả, tích cực trong việc bảo vệ người gửi tiền, xử lý đổ vỡ bảo đảm ổn định xã hội.
Về sự điều chỉnh của pháp luật: Với chức năng và vai trò mang tính chất đặc thù, hoạt động của bảo hiểm tiền gửi ở Việt Nam không chịu sự điều chỉnh của Luật Kinh doanh bảo hiểm mà Chính phủ đã có nghị định riêng điều chỉnh hoạt động bảo hiểm tiền gửi.
Về cơ chế bảo hiểm: Ở các loại hình bảo hiểm thương mại khác khi chủ thể tham gia bảo hiểm sẽ xuất hiện mối quan hệ trực tiếp giữa một bên là đối tượng bảo hiểm và một bên là đối tượng được bảo hiểm. Còn ở bảo hiểm tiền gửi thì khác, mặc dù người gửi tiền là người được hưởng lợi trực tiếp từ chính sách bảo hiểm tiền gửi nhưng không xuất hiện mối quan hệ trực tiếp về bảo hiểm tiền gửi giữa người gửi tiền và tổ chức BHTG trừ trường hợp xảy ra đổ vỡ của tổ chức tín dụng. Theo quy định, bất cứ một tổ chức (tín dụng hoặc không phải là tổ chức tín dụng nhưng có hoạt động ngân hàng trừ ngân hàng chính sách hoặc tiết kiệm bưu điện - gọi là tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi) nào có hoạt động huy động tiền gửi của dân cư thì phải tham gia bảo hiểm tiền gửi một cách bắt buộc và phải đóng phí trên tổng số dư tiền gửi theo tỷ lệ do pháp luật quy định. Mặc dù là người được hưởng lợi từ chính sách bảo hiểm tiền gửi, nhưng người gửi tiền không phải đóng phí bảo hiểm tiền gửi, trách nhiệm đóng phí thuộc về tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi (điều này là một điểm khác biệt so với các loại hình bảo hiểm thương mại khác). Trong trường hợp tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi bị giải thể hoặc phá sản thì BHTG sẽ thay mặt Chính phủ đứng ra chi trả tiền gửi cho người gửi tiền với mức bảo hiểm là 50 triệu đồng cho mỗi khoản tiền gửi tại một tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi. Số tiền vượt quá 50 triệu đồng người gửi tiền sẽ được nhận trong quá trình thanh lý tổ chức tham
gia bảo hiểm tiền gửi với thứ tự ưu tiên theo quy định của pháp luật về giải thể hoặc phá sản.
Về đối tượng tham gia bảo hiểm tiền gửi: Là các tổ chức tín dụng hoặc không phải là tổ chức tín dụng nhưng có hoạt động ngân hàng. Ðối tượng tham gia của các loại hình bảo hiểm thương mại là các tổ chức hoặc cá nhân.
Cơ chế tham gia: Cơ chế tham gia là bắt buộc còn đối với các loại hình khác thì có thể thỏa thuận.
Hình thức pháp lý tham gia: Ở BHTG đó là sự bắt buộc của các tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi mà không thông qua hợp đồng bảo hiểm. Còn ở các loại hình bảo hiểm thương mại khác thì thông thường phải thông qua hợp đồng bảo hiểm.
Nội dung bảo hiểm: Ở bảo hiểm tiền gửi là sự bắt buộc theo những quy định của pháp luật còn ở các loại hình bảo hiểm khác thì có thể do sự lựa chọn của chủ thể về nội dung tham gia bảo hiểm.
Ngoài sự khác biệt cơ bản nêu trên, giữa bảo hiểm tiền gửi và các loại hình bảo hiểm thương mại khác còn có những khác biệt về mô hình tổ chức, về cách thức tổ chức hoạt động...
Tóm lại, bảo hiểm tiền gửi là công cụ tài chính được Chính phủ sử dụng để bảo vệ người gửi tiền, góp phần bảo đảm sự phát triển an toàn lành mạnh của hoạt động ngân hàng. Bảo hiểm tiền gửi là chỗ dựa "niềm tin" cho dân đối với hệ thống tài chính ngân hàng quốc gia, góp phần thúc đẩy quá trình huy động vốn để phát triển kinh tế đất nước. Chính vì vai trò như vậy nên Chính phủ rất chú trọng việc xây dựng và phát triển hệ thống bảo hiểm tiền gửi tại Việt Nam đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế nước ta hội nhập ngày càng sâu rộng vào nền kinh tế toàn cầu.
.jpg)
