Trang Chủ
Kinh nghiệm quốc tế về đầu tư vốn của một số tổ chức BHTG
Bảo hiểm tiền gửi Liên bang Mỹ (FDIC)
Theo báo cáo thường niên của FDIC tại thời điểm ngày 31/12/2011, dữ liệu về đầu tư trái phiếu chính phủ như sau:
- Kỳ hạn dưới 01 năm: 24,5 tỷ USD, chiếm 75% danh mục.
- Kỳ hạn từ 01 năm đến 05 năm: 3,9 tỷ USD, chiếm 12%.
*Trái phiếu lãi suất điều chỉnh theo tỷ lệ lạm phát (TIPS) :
- Kỳ hạn dưới 01 năm: 1,2 tỷ USD, chiếm 3,6%
- Kỳ hạn từ 01 năm đến 05 năm:3,05 tỷ USD ,chiếm 9,4%.
1. Bảo hiểm tiền gửi Canada (CDIC)
Số liệu trong báo cáo thường niên tính đến ngày 31/3/2013 cho thấy, CDIC đã đầu tư vào trái phiếu chính phủ như sau:
* Kỳ hạn còn lại đến khi đáo hạn: đến 90 ngày, chiếm 21,23%, trong đó:
-Tín phiếu: 331,012 triệu CAD
-Trái phiếu:212,670 triệu CAD
*Kỳ hạn còn lại đến khi đáo hạn từ 90 ngày đến 01 năm ,chiếm 47,92%, trong đó:
-Tín phiếu kho bạc:643,728 triệu CAD
-Trái phiếu: 583,223 triệu CAD
*kỳ hạn từ 01 năm đến 05 năm ,chiếm 30,85%, trong đó tổng trái phiếu đầu tư tương đương 789,850 triệu CAD.
2. Tổng công ty Bảo hiểm tiền gửi Đài loan(CDIC)
Tổng công ty bảo hiểm tiền gửi Đài loan đầu tư vào trái phiếu, gửi tiền tại ngân hàng Trung ương.(theo báo cáo thường niên đến ngày 31 tháng 12 năm 2011), cụ thể :
-Tiền gửi tại Ngân hàng TW và các khoản tương đương tiền: 12,258.372 tỷ TWD, chiếm 84,8%.
-Trái phiếu: 2,197.893 tỷ TWD - Chiếm 15,2%.
Có thể nói, đối với mô hình đầu tư quốc tế nêu trên, kỳ hạn của vốn đầu tư được phân bổ khác nhau tùy theo đặc thù ,hoạt động của mỗi tổ chức BHTG cũng như “sức khỏe” của các tổ chức tham gia BHTG.. Thông thường, các khoản đầu tư ngắn hạn chiếm tỷ trọng lớn để đảm bảo tính thanh khoản,hạn chế rủi ro lãi suất và lạm phát, tăng hiệu quả đầu tư.
Thực trạng công tác đầu tư của BHTGVN
Trước khi Luật BHTG được Quốc hội thông qua và có hiệu lực từ ngày 01/01/2013, hoạt động đầu tư vốn tạm thời nhàn rỗi của BHTGVN được quy định và điều chỉnh bởi Nghị định 89/1999/NĐ-CP ngày 01/9/1999 và Nghị định 109/2005/NĐ- CP ngày 24/8/2005, sửa đổi bổ sung Nghị định 89. Theo đó, BHTGVN được đầu tư vốn tạm thời nhàn rỗi vào trái phiếu, tín phiếu Chính Phủ, tín phiếu Ngân hàng nhà nước (NHNN), gửi tiền tại NHNN, gửi tiền, mua các giấy tờ có giá tại các NHTM nhà nước (NHTMNN) và các NH TMCP được NHNN xếp loại A.
Trên thực tế, trước khi Luật BHTG ra đời và có hiệu lực thi hành , hoạt động đầu tư vốn tạm thời nhàn rỗi của BHTGVN chỉ tập trung vào việc gửi tiền có kỳ hạn tại các NHTMNN, còn lại phần đầu tư vào trái phiếu Chính phủ chiếm tỷ trọng rất nhỏ. Lí do là các NHTMNN được coi là an toàn (các đơn vị nhận tiền gửi của BHTGVN đều có sự cam kết thanh toán ngân hàng đó), lãi suất tiền gửi cao hơn đáng kể so với lợi tức trái phiếu Chính phủ, thủ tục gửi tiền đơn giản. Do đó, lượng tiền gửi của BHTG VN tại các NHTM chiếm tỷ trọng phần lớn trong danh mục đầu tư. Bên cạnh đó, tiền gửi được phân bổ vào nhiều kỳ hạn khác nhau khá hợp lý từ 03 tháng đến 36 tháng và lãi suất được điều chỉnh linh hoạt theo sát lãi suất trên thị trường tiền tệ, đảm bảo được các yếu tố cơ bản như: an toàn, lợi nhuận và khả năng thanh khoản cho họat động nghiệp vụ mang tính đặc thù của BHTGVN. Việc gửi tiền có kỳ hạn tại các NHTM nhìn chung là an toàn và hiệu quả, nguồn vốn được bảo toàn, góp phần không nhỏ vào sự tăng trưởng vốn họat động của BHTGVN.
Việc Luật BHTG được Quốc hội thông qua và có hiệu lực ngày 01/01/2013 đã khẳng định vai trò, vị thế của BHTG Việt Nam trong hệ thống tài chính Ngân hàng Việt Nam. Theo quy định tại điều 31, Chương IV Luật BHTG: Vốn tạm thời nhàn rỗi của BHTGVN được phép sử dụng để mua Trái phiếu Chính phủ, tín phiếu do NHNN Việt Nam phát hành, được gửi tiền tại Ngân hàng nhà nước Việt Nam. Thực hiện theo quy định của Luật, từ ngày 01/01/2013 các khoản tiền nhàn rỗi của BHTGVN được chuyển hướng dần dần tập trung đầu tư vào Trái phiếu Chính phủ. Nhìn chung, thị trường Trái phiếu Chính phủ cuối năm 2012 đầu năm 2013 khá sôi độngnguyên nhân cơ bản là do sau khủng hoảng tài chính tiền tệ 2007 – 2008, nền kinh tế vẫn chưa hồi phục hẳn. Theo đó, tổng mức đầu tư công còn thấp, các doanh nghiệp chưa thể mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh, hàng hóa sản xuất ra không tiêu thụ được bị tồn kho nhiều, thị trường bất động sản đóng băng, các tổ chức tín dụng gặp nhiều khó khăn trong việc cho vay. Vì những điều kiện khó khăn đó các NHTM bắt buộc phải tìm nơi trú ẩn an toàn cho vốn huy động: Trái phiếu chính phủ. Các công ty chứng khoán có thế mạnh trong đầu tư trái phiếu Chính phủ cũng tăng cường vào mảng kinh doanh Trái phiếu.
Do vậy, việc BHTGVN tham gia vào thị trường trái phiếu Chính phủ sẽ gặp rất nhiều khó khăn và bất lợi, bởi lẽ : đối tượng chủ yếu trên sân chơi này là cácNHTM, các công ty chứng khoán vốn đã rất chuyên nghiệp và quen thuộc với đầu tư trái phiếu, với đội ngũ nhân viên có trình độ và kỹ năng tốt, chuyên nghiệp thực hiện các phần việc quan trọng như: nghiên cứu chuyên sâu các vấn đề kinh tế vĩ mô-vi mô, chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ , quađó đưa ra các phân tích cũng như đánh giá và dự báo thị trường ,áp dụng các kết quả nghiên cứu phân tích đó cho bộ phận giao dịch đầu tư.
Bên cạnh đó, do BHTGVN chưa phải là thành viên đấu thầu trực tiếp trên Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội, nên việc đầu tư trên thị trường sơ cấp phải thông qua trung gian, các thành viên trực tiếp của thị trường, gây ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động đầu tư : kém chủ động và ẩn chứa rất nhiều rủi ro. Ngoài rủi ro về lãi suất và lạm phát, việc đầu tư trái phiếu còn ẩn chứa các rủi ro về giá (mua đắt) khi mua trên thị trường thứ cấp, trúng thầu với lãi suất (cupon) thấp khi đấu thầu trên thị trường sơ cấp, phí môi giới cao...
Việc tồn đọng vốn cũng là áp lực không nhỏ cho hoạt động đầu tư vì trong những tháng đầu năm 2013, khối lượng các Hợp đồng tiền gửi đến hạn tất toán khá nhiều, cùng với tiền thu phí bảo hiểm mà các NH chuyển nộp. Tình trạng này sẽ gây sức ép lên việc ra quyết định đầu tư, dễ dẫn đến rủi ro về giá mua do phải đáp ứng vấn đề giảm thời gian tồn đọng vốn.Sau đây là số liệu đầu tư vốn của BHTGVN (theo báo cáo của phòng Nguồn vốn và đầu tư tính đến ngày 13/12/2013).
- Tiền gửi tại các NHTM (các khoản đầu tư trước khi Luật BHTG có hiệu lực 01/1/2013)
2.530 tỷ VND, chiếm; 16,14%
- Trái phiếu Chính phủ (hầu hết có kỳ hạn dài trên 01 năm đến 05 năm):13.144,3 tỷ VND, chiếm 83,86%.
Một số kiến nghị , đề xuất
+ Khi chưa phải là thành viên đấu thầu trực tiếp, BHTGVN cần lựa chọn nhà môi giới có tính chuyên nghiệp cao, có đội ngũ chuyên gia phân tích giỏi, có thị phần môi giới lớn, có trách nhiệm cao và quan tâm đến lợi ich của nhà đầu tư .
+ Cần phân bổ nguồn vốn đầu tư hợp lý vào các kỳ hạn, tập trung nhiều hơn vào Tín phiếu có kỳ hạn ngắn dưới 01năm nhằm để hạn chế rủi ro về lãi suất và tác động tiêu cực của lạm phát, đảm bảo khả năng thanh khoản.
+ BHTGVN cần sớm thực hiện việc đăng ký thành viên đấu thầu trực tiếp trái phiếu Chính phủ tại Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội để chủ động hạn chế rủi ro trong đầu tư, giảm thiểu chi phí góp phần tăng hiệu quả hoạt động đầu tư .
+ Cần quan tâm, tập trung nguồn lực hơn nữa cho hoạt động đào tạo: Thường xuyên mở các lớp đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ đầu tư trái phiếu cho các cán bộ, nhân viên Phòng nguồn vốn và đầu tư để có trình độ chuyên môn sâu về lĩnh vực này, có khả năng thu thập nắm bắt thông tin, phân tích, dự báo thị trường, kịp thời tham mưu cho lãnh đạo BHTGVN các phương án đầu tư an toàn và đạt hiệu quả cao.
