Quá trình cơ cấu lại TCTD yếu kém thời gian qua đã có nhiều chuyển biến với sự tham gia và hỗ trợ tích cực của NHNN, Ngân hàng hợp tác xã, BHTGVN và các TCTD hỗ trợ. Mục tiêu cơ cấu lại TCTD nhằm áp dụng nhiều công cụ để thanh lọc các tổ chức yếu kém, nâng cao chất lượng tín dụng, giảm thiểu nợ xấu và phục hồi hoạt động; qua đó góp phần bảo vệ tốt hơn quyền lợi của người gửi tiền.
Chủ trương BHTGVN cử nhân sự tham gia quản trị, điều hành QTDND yếu kém được KSĐB
Quyết định số 986/QĐ-TTg ngày 8/8/2018 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển ngành Ngân hàng Việt Nam đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 đã xác định mục tiêu đối với BHTGVN “Tăng cường năng lực tài chính, nâng cao năng lực hoạt động, hoàn thiện mô hình tổ chức, nâng cao trình độ cán bộ, áp dụng công nghệ hiện đại nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ giám sát, kiểm tra, … tham gia tái cơ cấu hiệu quả đối với các TCTD yếu kém”; Chỉ thị số 06/CT-TTg ngày 12/3/2019 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường giải pháp nhằm đảm bảo an toàn hoạt động, củng cố vững chắc hệ thống QTDND, Thủ tướng yêu cầu và giao nhiệm vụ cho BHTGVN trong việc phối hợp tham gia, hỗ trợ chức năng kiểm tra giám sát của NHNN đối với các QTDND, tích cực tham gia xử lý các QTDNDyếu kém hoặc có dấu hiệu mất an toàn hoạt động, nghiên cứu đề xuất việc sửa đổi Luật BHTG để sử dụng nguồn kết dư phí BHTG để xử lý các TCTD yếu kém; Chiến lược phát triển BHTG đến năm 2025 định hướng đến năm 2030 với mục tiêu tổng quát “Tăng cường vai trò của tổ chức BHTG trong quá trình tham gia tái cơ cấu các tổ chức tham gia BHTG yếu kém gắn với xử lý nợ xấu”.
Luật Các TCTD năm 2024 quy định việc tham gia của tổ chức BHTG vào quá trình cơ cấu lại TCTD như: Cho vay đặc biệt để hỗ trợ chi trả TCTD; phối hợp với Ban KSĐB, Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam đánh giá tính khả thi của phương án phục hồi TCTD được KSĐB, phối hợp với Ban KSĐB xây dựng phương án phá sản TCTD được KSĐB; mua trái phiếu dài hạn của bên nhận chuyển giao bắt buộc theo quyết định của NHNN…
Đặc biệt, Thông tư 39/2024/TT-NHNN ngày 01/7/2024 của Thống đốc NHNN quy định trách nhiệm của BHTGVN cử người để NHNN chi nhánh chỉ định Chủ tịch, thành viên khác của Hội đồng quản trị; Trưởng ban, thành viên khác của Ban kiểm soát; Giám đốc, Phó giám đốc và các chức danh tương đương theo quy định tại Điều lệ của QTDND được KSĐB theo đề nghị của NHNN chi nhánh.
Việc sử dụng nguồn lực của BHTGVN để tham gia sâu hơn vào quá trình cơ cấu lại TCTD yếu kém đang được khuyến khích và quan tâm. Để BHTGVN thực hiện tốt nhiệm vụ này, Luật BHTG cần bổ sung quy định tổ chức BHTG được cử người tham gia Hội đồng quản trị, Ban điều hành QTDND được kiểm soát đặc biệt. Đây là cơ sở để quy định các tiêu chuẩn, điều kiện của nhân sự được cử đi, giúp BHTGVN trong việc xác định đối tượng thuộc đơn vị phòng/ban, vị trí công tác phù hợp cử tham gia hội đồng quản trị, ban điều hành QTDND được KSĐB. Đồng thời là cơ sở để quy định trong chế độ tài chính của BHTGVN những quyền lợi (chế độ công tác phí, chế độ tiền lương, tiền thưởng, phụ cấp trách nhiệm, ..... ) của nhân sự đi tham gia quản trị điều hành.
Đề xuất giải pháp và đánh giá tác động
Từ những yêu cầu trên, để BHTGVN tham gia sâu hơn vào quá trình cơ cấu lại TCTD yếu kém bằng nguồn lực của mình,việc cử người tham gia Hội đồng quản trị, Ban điều hành QTDND được KSĐB theo chỉ định của NHNN là cần thiết. Nội dung này cần được Luật hóa để cơ quan quản lý, BHTGVN có cơ sở thực hiện nhằm bảo vệ quyền lợi người gửi tiền, góp phần duy trì sự ổn định của hệ thống các TCTD, đảm bảo sự phát triển an toàn, lành mạnh của hoạt động ngân hàng.
Theo đó, tại Dự thảo Hồ sơ đề nghị xây dựng Luật BHTG, NHNN đề xuất giải pháp bổ sung quyền, nghĩa vụ của tổ chức BHTG cử nhân sự đủ tiêu chuẩn, điều kiện để giữ chức danh chủ tịch Hội đồng quản trị, Giám đốc và chức danh quản lý điều hành khác của QTDND được KSĐB theo yêu cầu của NHNN.
Lý giải về lựa chọn giải pháp trên, NHNN cho biết, việc bổ sung quy định này sẽ đảm bảo tính thống nhất, phù hợp giữa quy định của pháp luật và chỉ đạo của các cấp có thẩm quyền, phù hợp với mục tiêu của BHTGVN tại Chiến lược phát triển BHTG đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.
Đánh giá tác động tích cực của giải pháp trên, NHNN, chính sách khi được Quốc hội thông qua sẽ giúp cơ quan quản lý, BHTGVN có đủ cơ sở pháp lý trong việc cử người tham gia quản trị điều hành QTDND được KSĐB. Đồng thời, chính sách này cũng sẽ đảm bảo cơ sở pháp lý cho BHTGVN chuẩn bị nguồn lực, kế hoạch tài chính để thực hiện nhiệm vụ được giao.
Ở chiều ngược lại, NHNN cũng đánh giá việc BHTGVN cử người tham gia quản trị điều hành tại QTDND được KSĐB là cơ sở để tổ chức BHTG thực hiện tốt hơn chức năng bảo vệ quyền lợi của người gửi tiền. Tuy nhiên, nếu không có cơ sở pháp lý rõ ràng, các hoạt động của BHTGVN sẽ khó phát huy được hiệu quả trong quá trình triển khai thực hiện.
Trường hợp không bổ sung, làm rõ quyền và nghĩa vụ của BHTGVN trong việc cử người tham gia quản lý điều hành tại QTDND được KSĐB theo chỉ định của NHNN sẽ không có cơ sở để BHTGVN xây dựng kế hoạch tài chính đối với các khoản chi phí phát sinh khi tham gia thực hiện nhiệm vụ này.
Do vậy, việc sửa đổi Luật BHTG để BHTGVN được cử nhân sự tham gia Hội đồng quản trị, Ban điều hành QTDND được KSĐB theo đề nghị của NHNN là cần thiết giúp tổ chức BHTG sử dụng nguồn lực của mình tham gia hiệu quả hơn vào quá trình cơ cấu lại TCTD yếu kém nhằm bảo vệ tốt hơn quyền lợi người gửi tiền; qua đó góp phần đảm bảo sự phát triển bền vững của hệ thống các TCTD tại Việt Nam.
HN